Inleiding
Het plotseling zwart worden van woningen werd voor het eerst in de zeventiger jaren in Duitsland gesignaleerd. De vervuiling – een zwarte aanslag – is vooral zichtbaar op wanden en plafonds. Ook wordt ze aangetroffen op kunststof voorwerpen. De zwarte aanslag laat zich nauwelijks verwijderen met de normale schoonmaak- en oplosmiddelen. Bewoners ervaren het als heel verontrustend dat de aanslag binnen een periode van enkele weken tot maanden steeds ernstiger wordt Er zijn zelfs gevallen bekend dat de woning binnen enkele dagen zwart geworden is.
Tot halverwege de negentiger jaren trok het fenomeen vooral de aandacht van niet-erkende Sachverständigen en instituten zoals AGÖF. Deze gaven aan het fenomeen de naam fogging, een begrip uit de automobielindustrie. Bij nieuwe auto’s kan er aan de binnenzijde een kleverige film ontstaan ten gevolge van het uitwasemen van semivluchtige organische stoffen. Er is zelfs een norm voor het testen van materialen op de gevoeligheid voor fogging (DIN 75201).
De laatste tien jaar neemt het aantal meldingen sterk toe. Opvallend is dat de klachten zich vooral in Duitsland lijken voor te doen. In 1996 is het Bundesumweltamtes in 1996 begonnen met het inventariseren van de klachten. Sedert 1997 wordt daarvoor een vragenlijst gebruikt. Uit deze inventarisatie en andere komen een aantal opvallende punten en overeenkomsten naar voren:
- In 90 % van de gevallen zijn de woningen onlangs gerenoveerd dan wel geschilderd;
- De problemen treden op tijdens het stookseizoen. In sommige gevallen verdwijnt deze tijdens de zomer en om vervolgens bij het begin van het nieuwe stookseizoen terug te komen;
- In een periode van enkele dagen tot maanden neemt de vervuiling flink toe;
- De vervuiling komt zowel voor op wanden als op plafonds. Ook wordt de aanslag aangetroffen op kunststoffen; De vervuiling is meestal niet gelijkmatig;
- De vervuiling is op plaatsen met een lagere oppervlaktetemperatuur zoals hoeken het sterkst;
- Achter schilderijen e.d. treedt geen vervuiling op;
- De vervuiling treedt meestal slechts op in een enkele woning;
- Roken in de woning lijkt van geen invloed te zijn.
Verder komt naar voren dat er in deze woningen regelmatig problemen zijn met statische elektriciteit. Helaas zijn er geen gegevens bekend over het ventilatievoud van de getroffen woningen. Evenmin van de relatieve vochtigheid.
Hypothesen over de oorzaak
Op basis van het schadebeeld – een zwarte aanslag die visueel overeenkomt met roet – ligt het voor de hand om uit te gaan dat verbrandingsproducten de oorzaak zijn. Tappier e.a. [1] hebben van een aantal gevallen aangetoond dat een niet meer in gebruik zijnde of slecht functionerende schoorsteen als de waarschijnlijke bron aangewezen kon worden. Soms kwamen zij tot de conclusie dat uitlaatgassen uit onder de woning liggende garage via luchtlekken doordrongen in de woning.
Het versmeulen van stof kon soms als oorzaak aangewezen worden. Ook het branden van kaarsen kwam als oorzaak in aanmerking. Op basis van de omstandigheden na renovatie en het verdwijnen van de vervuiling in de zomer – gaan auteurs zoals Scholz e.a. [2] ervan dat oplosmiddelen uit verf de oorzaak van het probleem zijn. Met name de semi-vluchtige componenten zouden de hoofdoorzaak zijn.
Laboratoriumonderzoekingen
Beide hypothesen worden nauwelijks onderbouwd door laboratoriumonderzoekingen. Microscopisch onderzoek laat een grote spreiding van de aangetroffen stoffen zien. Zelden zijn het roetdeeltjes. In 1 geval werden grote aantallen springstaartjes – een microorganisme – in het monster aangetroffen.
Eén van de problemen bij de monstemame is dat de aanslag zeer dun is. Waarschijnlijk slechts enkele moleculen dik. Verder laat de aanslag zich zeer slecht verwijderen door oplosmiddelen. Hierdoor moet er rekening mee worden gehouden dat ook opgeloste stoffen uit de ondergrond in het monster terecht komen. In de praktijk zijn alleen van glas en email goede monsters te nemen. Meestal is de hoeveelheid materiaal onvoldoende voor een goede chemische analyse. Een bijkomend probleem is dat de aanwezigheid in huisstof van een groot aantal vluchtige organische stoffen “normaal” is. Hierdoor is er nauwelijks een verschil te ontdekken tussen monsters van woningen met of zonder fogging.
Verklaringsmodel
Recent verscheen in het blad “Gesundheitslngenieur” een artikel van Moriske e.a. [3] waarin een zeer valide verklaring voor het fenomeen wordt gegeven. Op grond van hun onderzoekingen zijn zij tot de conclusie gekomen dat fogging in woningen veroorzaakt wordt doordat semi-vluchtige weekmakers zich afzetten op koudere oppervlakken waarop zich vervolgens fijn stof hecht.
Met name ftalaten spelen hierbij een belangrijke rol. Ftalaten zijn een groep van weekmakers die veelvuldig worden toegepast. Deze komen o.a. voor in radiatorenlakken en in foamruggen van tapijten. Maar ook in Doe-het-zelf verven, sommige lijmen en latex verven komen ftalaten in relatief hoge concentraties voor. Bij temperaturen onder 20°C worden ftalaten slechts in relatief geringe mate uitgewasemd. Als de temperatuur iets toeneemt, dan neemt de emissie snel toe. Op relatief koudere oppervlakken slaan de ftalaten vervolgens weer neer. Dit zijn bijvoorbeeld matig geïsoleerde dakvlakken en buitenmuren. Geringe verschillen van de oppervlaktetemperaturen beïnvloeden het patroon van neerslaan.
Door het neerslaan van de ftalaten wordt het oppervlak op microschaal ‘kleverig’. Het gevolg is dat juist op deze plekken fijn stof zich daar hecht. Het fijne stof maakt het probleem van de ftalaten zichtbaar. Overigens zijn ftalaten zelf transparant en daardoor niet zichtbaar. Het fijne stof kan van verschillende bronnen afkomstig zijn. Zowel van buiten de woning als van bronnen in de woning.
Met het bovenstaande model kunnen een aantal typisch kenmerken van fogging verklaard worden:
- het moeilijk verwijderen van de aanslag;
- het verdwijnen in de zomer (hogere temperaturen);
- de variaties in de samenstelling van de aanslag.
Statische elektriciteit
Uit inventarisaties kwam naar voren dat elektrostatische oplading mede een rol zou kunnen spelen bij fogging. Waarschijnlijk is er slechts een indirect verband. Uit een geval dat in Nederland onderzocht is, bleek dat de relatieve vochtigheid in de woning waarin fogging optrad, bijzonder laag te zijn. De kans op problemen met statische elektriciteit is groter naar mate de vochtigheid daalt. Niet uitgesloten mag worden dat bij een hogere relatieve vochtigheid de ftalaten minder snel hechten aan materialen.
Conclusie
Naast de geelbruin verkleuringen komt fogging in een aantal gevallen ook in aanmerking als oorzaak van de snelle vervuiling van woningen. Het zal meestal niet eenvoudig zijn om deze diagnose te stellen. Eén sterke indicator is het verdwijnen van de vervuiling in de zomermaanden.
Kees Snepvangers, april 2001
Literatuur
- Tappier, P.,Damberger, B., en Twrdik, F., Ursachenermittlung und analytische Vorgangsweisen bei Auftreten von Schwarzstaubbelastungen in Gebäuden, AGÖF: Gebäude-standaard 2000: Energie & Raumluftqualität, 1998.
- Scholz, H., Quost, A. en Santl, H., Fogging in Innenräumen ausgewählte Fallbeispiele AGÖF: Ökologisches Bauen und Sanieren, 1997.
- Moriske, H.-j., Rudolphi, A., Salthammer, T., en Wensing, M., Zum Phänomen der “Schwarzen Wohnungen”, aktueller Sachstands bericht, GesundheitsIngenieur, 2000 (6).
Wij hebben sinds kort nieuwe buren .Die zijn druk bezig met hak en breekwerk nu zag ik vorige week dat ik overal in kamer en keuken een zwarte aanslag op kozijnen houtwerk en aparaten heb!! Dit spul laat zich heel moeilijk verwijderen
de huizen hebben maar dunne muren, huurwoningen uit de jaren 70! Nu is mijn vraag kan dit gebeuren? Fogging? Alvast bedankt voor een eventuele reactie
Wat U beschrijft over de aanslag, namelijk moeilijk te verwijderen, gaat het waarschijnlijk een koolstofhoudende aanslag. Of te wel er zit een hoog gehalte aan roetdeeltjes in. Deze aanslag ontstaat als er heel veel zeer fijn stof met verbrandingsproducten in de vorm van roet in de lucht zit. Dit is overigens niet met het blote oog waar te nemen.
Bij haken en breken komt vooral, wat wij noemen, grof stof vrij. Het gehalte fijn stof dat hierbij in de lucht komt, is relatief laag. En bevat geen roet. Ook als een schoorsteen afgebroken wordt, komt er nauwelijks roet in de vorm van zeer fijn stof vrij.
Verder geldt dat stof niet door muren heen komt.De dikte ervan heeft geen invloed. Een blaadje papier of dun plastic folie is al voldoende om stof te weren. Anders wordt als er gaten in de muren waardoor je van de ene woning in de andere kunt kijken. Ik neem aan dat dit niet het geval is.
Het meeste aannemelijke is dat er een andere oorzaak voor de zwarte aanslag is. Als deze in een relatieve korte tijd zichtbaar is geworden, dan bevindt de bron ervan in de woning zelf. In een binnenstedelijke omgeving met heel veel verkeer komt het voor dat de oorzaak buiten de woning ligt. Maar dat geval zou U er lang last van moeten hebben.
Waarom U juist nu last heeft gekregen van de zwarte aanslag, daarover kan ik niets zeggen zonder te speculeren. Wat vaak het geval is dat er een aantal factoren voor het ontstaan van de zwarte aanslag altijd al in de woning aanwezig zijn geweest. Door een kleine verandering in één ervan kan het opeens een probleem worden.
Dit is precies waar wij ook last van hebben, op de muren een soort zwarte banen patroon en in de hoeken van plafonds zwarte, op het oog roetachtige aanslag die vrij plotseling ernstige vormen aan het aannemen is. Het ziet er echt vreselijk uit.
De vraag is, wat kunnen we hier tegen doen? Alvast bedankt en met vriendelijke groet.
Op afstand is niet aan te geven wat bij U de oorzaak van de aanslag is.
Het mechanisme achter fogging laat zich goed beschreven:
Er is een bron van fijn stof. In principe kan dat alles zijn.
Er is een transportmechanisme dat zorgt voor het transport van bron naar het oppervlak van bijvoorbeeld een muur of plafond.
Er is een neerslagmechanisme dat verantwoordelijk is voor het neerslaan.
Tot slot is er een hechtingsmechanisme.
Aan de hand van deze beschrijving kan het probleem van fogging onderzocht worden.
Meestal lukt het niet om alle factoren in beeld te krijgen. Het grootste probleem om te onderkennen is de bron. En met name van die dingen die al jaren in de ruimte aanwezig zijn. Bijvoorbeeld het branden van kaarsen zonder na afloop de ruimte te spuien. Een iets andere wijze van ventileren of een andere samenstelling van het kaarsvet kunnen er voorzorgen dat er “plotseling” fogging ontstaat. Dit voorbeeld geeft aan dat er met een heel open blik gekeken moet worden als het probleem onderzocht.
Overigens komt het voor dat de oorzaak van fogging niet gevonden wordt. Met gerichte maatregelen is het in de regel wel mogelijk om herhaling te voorkomen.
Uw hierboven beschreven probleem van zwarte banen e.d. is al van wat oudere datum, maar ik heb precies hetzelfde probleem en kan niet achter de oorzaak komen. Heb hier al jaren last van, en er valt niet tegenop te schilderen en schoon te maken. Ik ben benieuwd of u er intussen achter bent gekomen wat het is en of u een oplossing heeft gevonden, mogelijk heb ik iets aan uw informatie en weet ik welke stappen zinvol zijn om te nemen.
Als werkhypothese bij het onderzoeken van fogging en andere vervuilingsproblemen hanteer ik het onderstaande:
Er is een bron van fijn stof.
Er is een transportmechanisme dat zorgt voor het transport van bron naar het oppervlak van bijvoorbeeld een muur of plafond.
Er is een neerslagmechanisme dat verantwoordelijk is voor het neerslaan.
Tot slot is er een hechtingsmechanisme.
Een belangrijke rol bij het geheel speelt in de regel de ventilatie of beter geformuleerd het gebrek eraan. Met laatste kan vaak verklaard waarom de buurman die veel meer kaarsen brandt, geen problemen heeft.
Het beoordelen van de ventilatievoorzieningen en het gebruik ervan zijn altijd het eerste wat ik onderzoek bij klachten over fogging. De vorming van fijnstof is namelijk nooit helemaal te voorkomen. Zonder voldoende ventilatie is een snelle vervuiling van oppervlakken niet te voorkomen.
Vervolgens ga ik op zoek naar de bronnen. In de regel bestaat er ongeloof over de bronnen. Dat kleine beetje roet kan toch nooit dat effect veroorzaken. Roet “neemt een fantastisch licht op”. D.w.z. het reflecteert praktisch geen licht. In de praktijk is het visuele effect van een paar roetdeeltjes veel groter dan op grond van kleine aantal deeltjes te verwachten is.
De kans op het ontstaan van fogging is veel groter bij “verse” verflagen. Met name bij verven die veel semi-vluchtige weekmakers bevatten. Er bestaan verven die getest zijn op de “afwezigheid” van deze groep van weekmakers. Met deze verven is de kans op het ontstaan van fogging mits er iets gedaan wordt aan de bronnen en de ventilatie in orde is. Slechts 1 van de 3 aanpakken heeft geen zin!
Onze dochter heeft sind 22-3-2016 een nieuwbouw koopwoning opgeleverd gekregen. 20-4-2016 is zij in de woning gaan wonen. 3 dagen na bewoning komen er zwarte vlekken op de muren, stoelen, raamkozijnen en keuken, zowel aan de buiten- als aan de binnenkant. Het begint zelfs al in de koelkast.
Schoonmaken gaat bijna niet. Als het al lukt dan komt het weer terug. Is dit blijvend of van tijdelijke aard?
Kan dit van de keuken komen? Nieuw geplaatst. Wanden laten bekleden met Reno vlies behang, latex afgewerkt. Wie kan haar helpen/adviseren. De aannemer zegt dat het niet aan het huis kan liggen.
De beschrijving van het probleem is kenmerkend voor fogging. Voor het ontstaan van fogging zijn 3 dingen noodzakelijk. Allereerst moet er een bron zijn van fijnstof. Vervolgens moet het fijnstof zich verspreiden en als laatste moet het neerslaan en zich hechten aan het oppervlak.
Wat de bron van het fijn stof is, laat zich op afstand niet bepalen. Wel kan gesteld worden dat dit vrijwel altijd samenhangt met activiteiten in de ruimte. Dus door de mens bepaald wordt.
Met dit in gedachten kan het huis als oorzaak uitgesloten worden tenzij de ventilatievoorzieningen niet of onvoldoende functioneren en/of onvoldoende capaciteit hebben. Ventilatie is belangrijk voor de aanvoer van frisse lucht en de afvoer van bijvoorbeeld lucht die we uitgeademd hebben. Als de ventilatie niet functioneert of onvoldoende gebruikt wordt, dan zullen vervuilende stoffen niet afgevoerd worden.
De nieuw geplaatste keuken is zeker niet de bron van het fijnstof. Wel kan het oppervlak van de materialen van de keuken meer of minder gevoelig zijn voor de hechting van fijnstof aan het oppervlak. Dat geldt ook voor de latexverf waarmee de wanden zijn afgewerkt.
Onderzoek van het probleem zou zich moeten concentreren op de bron(-nen) van het fijnstof en de ventilatie.
Hoe stop je fogging? En wat is de beste manier om schoon te maken?
Het antwoord is heel simpel: de bron vinden. En met name de plek waar roet ontstaat. Maar dat is in de praktijk het grote probleem. Het is detectivewerk. Een kant en klaar antwoord is er dan ook niet te geven.
De aanslag die door fogging veroorzaakt wordt, bestaat vooral uit roetdeeltjes. Om dit te verwijderen moet je een schoonmaakmiddel gebruiken dat ook gebruikt wordt voor het roetschade bij branden.
Ik denk inderdaad dat ook mijn recent volledig gerenoveerde appartement het slachtoffer is geworden van fogging. Wat wordt er zwart : mijn raamlijsten (PVC), alle stekkerdozen, alle plastic dozen in de kasten, de muren en plafonds voor de vernieuwde chauffages (heel erg zelfs)en als ik naast zo’n aanval mijnsnuit ‘s morgens snuit : helaas … ook daar zwart! In de zomermaanden is dat duidelijk minder, nu begint het fenomeen zich weer te manifesteren. Moedeloos word ik ervan. Ik heb al mijn centen en werk in dit appartement gestoken en ik kan blijven kuisen. Bovendien – net wat u zegt – is deze aanslag niet gemakkelijk te verwijderen. Toch zeker niet met de gebruikelijke producten. Ik heb al gedacht om een labo-onderzoek van de aanslag te laten uitvoeren opdat ik nu echt met zekerheid zou weten of het inderdaad over fogging gaat.De ene deskundige zegt immers op de ramen open te laten, de andere zegt om ze dicht te houden. De ene deskundige zegt om een ventilatie te laten plaatsen, de andere zegt dat dat kosten op het sterfhuis zijn. Ook werd mij al gezegd dat ik absoluut geen kaarsen mag branden, helaas … Als jullie mij verdere tips zouden kunnen geven, dan graag. Delen van mijn sinds één jaar wit geschilderde muren d-zien op sommige plaatsen al grijs … 🙁 Met vriendelijke groeten,
Er zijn verschillende laboratoria die kunnen onderzoeken of de aanslag inderdaad roet is. De kans is hierbij heel groot dat er niets bijzonders uitkomt. Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken is gebleken het gaat om zeer weinig roetdeeltjes per cm2. Ondanks het feit dat het op het oog lijkt te gaan over grote hoeveelheden. Dit komt door de “geweldige” absorptie van licht door roetdeeltjes.
De oorzaak van fogging laat zich relatief eenvoudig beschreven:
Er is een bron van fijn stof. In principe kan dat alles zijn.
Er is een transportmechanisme dat zorgt voor het transport van bron naar het oppervlak van bijvoorbeeld een muur of plafond.
Er is een neerslagmechanisme dat verantwoordelijk is voor het neerslaan.
Tot slot is er een hechtingsmechanisme.
Met dit model in de hand moet gesteld worden dat het branden van kaarsen een bron van fijn stof is die niet uitgesloten mag worden. Geurkaarsen zijn op dit punt zelfs berucht. Alsmede kaarsen in vazen e.d.
Ventilatie zorgt ervoor dat het fijn stof naar buiten wordt afgevoerd. In straten met veel verkeer is het niet verstandig om aan de straatzijde lucht binnen te laten. Immers verkeer is een bekende bron van fijn stof.
Dat er niets tegen fogging gedaan kan worden, kan ik niet beamen. Wel is het zo dat als er geen maatregelen genomen worden ten aanzien van het afstemmen van de ventilatie op de fijn stofproductie de kans op succes minimaal is. Ook het terugdringen van de fijn stof productie is meer dan wenselijk.
Bedankt voor uw snelle reactie. Wat ik nog wilde weten is of fogging schadelijk is voor de gezondheid. Wij wonen wel op een druk kruispunt en dan veronderstel ik dat het aangewezen is dat, indien er al ventilatie zou worden geplaatst, deze de binnenkomende lucht best zuivert …? Zet ik nu mijn ramen open, of net niet? In ieder geval : zoveel mannen, zoveel meningen. Het zou zelfs volgens sommigen te maken hebben gehad met het vochtgehalte in het appartement zodat ik voor elke plaats in mijn woning een vochtmeter heb gekocht en een vochtabsorbeerder, waarbij ik angstvallig telkens de meterstanden controleer…De plafonds boven de chauffages zien in elk geval al zwart, niet grijs en ik woon er nog geen twee jaar. En hoe verdring ik fijn stof? Mijn kaarsen heb ik alleszins al weggekieperd, ik die zo hou van de gezelligheid van kaarsen…
Is fogging schadelijk voor de gezondheid? Dit ligt niet anders dan bij fijn stof. Het is wetenschappelijk omstreden of fijn stof in de concentraties zoals die maximaal voorkomen in woningen of wel schadelijk is. Op basis van het gezond verstand zou je moeten stellen dat het beter is om deze blootstelling te vermijden. Maar daarmee is niet gezegd dat het schadelijk is. Overigens zijn de blootstellingen aan roetdeeltjes bij een kampvuur vaak meer dan een veelheid van hetgeen bij fogging optreedt.
Een vochtvreter heeft zin als het gaat om schimmels. Bij fogging kan het zelfs averechts werken. Dit heeft te maken met de invloed van de relatieve luchtvochtigheid op het hechtingsmechanisme van de roetdeeltjes. Hoe hoger de relatieve luchtvochtigheid is hoe “slechter” de roetdeeltjes zich hechten aan het oppervlak. Dit is 1 van de redenen waarom fogging in de zomermaanden meestal minder optreedt dan in de wintermaanden.
Over de vraag waarom er zoveel verschillende adviezen gegeven worden voor hetzelfde probleem kan ik alleen speculeren. 1 verklaring heb ik wel. Fogging komt weinig voor en literatuur erover is er nauwelijks. Dus ook de kennis erover is niet breed verspreid.
Bij ons is fogging helaas ook opgetreden.
In onze aangebouwde garage hebben we een laklaag van een kastje geschuurd(stof)
Vervolgens kwamen de stofdeeltjes in de hal en huiskamer. Dat heb ik opgeveegd met vochtige reinigingsdoekjes. (Zit vluchtige stoffen in)
In de avonden daarna veel waxinelichtjes in glazen windlichtjes gebrand. Dat gaat roeten ivm zuurstofgebrek. Merkbaar zwart aan de binnenkant van het glas.
Ook nog het kastje opnieuw geverfd met watergedragen verf. (Weekmakers)
Et voila. Alle factoren bij elkaar.
Schoonmaken in t hele huis. De muren geschrobd met veel afwasmiddel merk x. Met heet water. Dat ging goed. Nu witte gordijnen laten stomen..nieuwe vloerkleden etc.
Mijn advies.. alleen kaarsjes gebruiken niet in potjes..veel luchten.
Huis-, tuin- en keukmiddeltjes kunnen werken. Met de nadruk “kunnen”, dus soms niet. En is het enige wat bereikt wordt dat de zwarte aanslag uitgewreven wordt. Dit is de reden waarom ik in mijn adviezen dit soort middelen nooit noem.
Wil je het toch proberen, probeer het altijd uit op een klein stukje dat niet zo in direct zo in het zicht valt. En bedenk dat als er met veel water gewerkt, dan behang en ook stucwerk op basis van gips “niet dol zijn op water”.
Ook hier een appartement dat plotseling last heeft van zwarte aanslag. Appartement is helemaal gerenoveerd. Muren en plafonds gewit, nieuwe PVC vloer, nieuwe keuken, nieuwe (lengte) radiatoren. Ook na verbeteren van de ventilatie (aanbrengen ventilatieroosters naar buiten) lijkt het probleem niet opgelost.
Ik begrijp de eerdergenoemde theorie. Maar hoe ontdek je de bron? Ik overweeg muren en plafond opnieuw te witten met fogging werende muurverf (Relius R1). Is dat een goed idee? Andere tips?
Dat er geen bron is bij fogging is ondenkbaar. Dat deze soms moeilijk tot zeer moeilijk te vinden is, kan alleen maar beaamt worden. Maar het is niet onmogelijk, is de ervaring.
Overschilderen zonder dat de bron gevonden is, is sterk af te raden. De zwarte aanslag die eigen is aan fogging, zit niet alleen op de muren e.d. maar ook glas, gordijnen, kunststoffen. Schilderen lost het probleem dus niet op.
Dank voor je reactie Kees. Ik dacht dat de weekmakers in de huidge muurverf misschien zelf de bron zou kunnen zijn.
Hoe kom ik erachter wat de bron is. Kan het van de (antraciet) verticale designradiatoren komen? Van de PVC vloer? De Ikea keuken? Of wellicht van muziekapparatuur die de bewoner gebruikt? Heb je al in eerdere cases voorbeelden van gevonden oorzaken en wat kan ik doen om de oorzaak te vinden.
En nog een vraag: is de ervaring dat het vanzelf afneemt na verloop van tijd of kan het jarenlang doorgaan?
Fogging wordt door mij met zekere regelmaat onderzocht. Als er de tijd voorgenomen kan worden en de bewoner werkt actief mee aan het onderzoek dan kom ik er altijd wel uit. Het is en blijft evenwel detective werk. Waarbij niets uitgesloten mag worden en maar ook niet op voorhand een “schuldige” aangewezen kan worden. Dit laatste is voor een onderzoeker het lastigste daar mensen er vaak al van overtuigd zijn dat dit of dat de oorzaak is.
Op de vraag of vanzelf afneemt, moet ontkennend geantwoord worden. Dit kan alleen maar als de bron verdwijnt.
Dankzij uw verhaal ben ik er eindelijk achter wat die zwarte aanslag is. Dus dank u wel daarvoor!
Ik woon 4 jaar in dit huis en na 3 jaar ontstond er opeens zwarte aanslag op plafond en muren, en op 1 plek speciaal. Ik heb in de tussentijd niet nog een keer verbouwd oid. Ik dacht dat het een eenmalig iets was, maar merkte onlangs dat mijn raamkozijnen, keukenkasten etc weer een zwarte aanslag hebben gekregen. Ondanks dat ik continu de ventilatieroosters open heb staan. Hoe kan dit dan toch gebeuren?
En stel dat de bron moeilijk te achterhalen is, kan een luchtreiniger dan uitkomt bieden als deze ook de fijnstofdeeltjes aanzienlijk vermindert?
Alvast hartelijk dank voor uw antwoord!
Of een luchtreiniger uitkomst zal bieden, is een vraagteken. Een luchtreiniger zorgt voor extra luchtstromen in de ruimte die bij de wand, plafond, raam e.d. omgebogen worden. Eén van de neerslagmechanismen is inertie. Of te wel het uit de bocht vliegen van een stofdeeltje. Het is dus niet te zeggen of een luchtreiniger het gewenste resultaat op zal leveren.
Bovendien is een luchtreiniger een permanente kostenpost in de vorm van stroomverbruik. Vaak moeten filters periodiek vervangen worden. Daarbij komt dat ze geluid produceren. En dat neemt in de loop van de jaren toe. Sommige mensen storen zich daar niet aan. Maar bij de meeste mensen ligt het anders.
Goedemiddag mijnheer Snepvangers, geïnspireerd door uw publicatie over fogging en uw advies om eerst te rechercheren alvorens de schilderskwast ter hand te nemen wil ik graag het volgende aan u voorleggen. Wij ervaren sinds twee jaar de gevolgen van fogging in onze woonkamer. Een hardnekkige zwarte aanslag. Eerst op en rond koudebruggen en nu op meer plekken en ook in de vitrage. In die woonkamer hebben wij een viertal radiatoren hangen. Nou wil het geval dat van een van die radiatoren – ook sinds twee jaar geleden – de verf afbladdert. Gelet op de publicatie van Moriske e.a. en de conclusie dat semi vluchtige weekmakers de boosdoeners zijn is mijn vraag aan u of bij afbladderende verf van radiatoren een verhoogd risico bestaat op vrijkomen van die weekmakers. Als dat zo is dan heb ik waarschijnlijk de bron van alle ellende gevonden. Alvast heel erg bedankt voor het meedenken en voor reactie.
De interpretatie van het onderzoek van Moriske e.a. dat semi-vluchtige weekmakers de grote boosdoeners zijn bij fogging is tekort door de bocht. Weekmakers zijn niet de bron van het fijnstof dat zorgt voor de zwarte aanslag. Het speelt wel een (heel) belangrijke rol bij de hechting van fijn stof aan het oppervlak met name als de vervuiling plotseling binnen een dag of twee ontstaat.
Bij een zwarte aanslag die langzamer ontstaat, spelen weekmakers een ondergeschikte rol of kunnen zelfs geheel buiten beschouwing gelaten worden. Deze vorm van vervuiling treft ook op als er redelijkerwijs geen sprake is meer van de emissie van semi-vluchtige weekmakers. Deze emissie treden vooral op als iets nieuw is en neemt steeds verder af na verloop van tijd. Na enkele maanden is de emissie van semi-vluchtige stoffen praktisch nul.
Bij een langzame ontwikkeling van de vervuiling of een vervuiling die steeds weer terugkeert, zijn er 2 zaken die onderzocht moeten worden.
De eerste is wat is de bron van de zwarte fijnstof. Afbladderende verf op een radiator is meestal een teken dat de toegepaste verf niet hittebestendig is. Of dit zorgt voor de emissie van fijn stof is moeilijk te beoordelen. Maar erg waarschijnlijk is het niet. In het algemeen zijn juist die dingen waarvan de bewoner denkt dat dit geen bron zijn, juist de bron.
Het 2e punt en bijna altijd moet dit eigenlijk het 1e punt zijn dat onderzocht moet worden, is het functioneren van de ventilatie van de woning.
Allereerst moeten de ventilatievoorzieningen voldoen aan het Bouwbesluit en NEN 1087 of NEN 8087. De ervaring leert dat het voldoen aan deze eisen, op een uitzondering na, de woning voldoende geventileerd kan worden.
Het volgende is of de ventilatievoorzieningen goed gebruikt. Dit is bijna altijd een onderschat punt. Na het afschaffen van de verfoeide huishoudschool eind zestiger jaren, is de kennis over hoe te ventileren snel verdwenen. Toch denkt men er vaak anders over. Men denkt goed te ventileren terwijl het tegendeel waar is.
Een objectieve wijze om het gebruik van de ventilatievoorzieningen te beoordelen zijn klimaatmetingen en de vertaling ervan in het Van-de-Kooi diagram.
Goedendag,
Ook ik heb last van fogging en heb ook het idee dat het wat met mijn luchtwegen doet. Sinds ik hier woon (september 2022) heb ik last van mijn luchtwegen en heb iedere dag bloed bij het snuiten van mijn neus. Ik heb ook last van mijn longen en hoest verschrikkelijk. De luchtvochtigheid in mijn huis is heel erg laag (tussen de 35 en 45%) dus ik heb maar een luchtbevochtiger aangeschaft.
Kan het zijn dat de fogging mijn luchtwegen aantast?
Of de genoemde klachten samenhangen met fogging is niet mijn competentie. Hiervoor moet een medisch milieukundige geraadpleegd worden. Wel kan ik stellen dat het bij fogging gaat om zeer geringe hoeveelheden fijnstof.
1 van de oorzaken van het ontstaan van fogging is een slecht functionerende ventilatie. Als de ventilatie in orde is, zorgt dat voor een goede luchtkwaliteit. Mensen met luchtwegklachten zijn gebaat bij een goede luchtkwaliteit. Een goede luchtkwaliteit is overigens geen vervanging van een medische behandeling.
Beste Kees, wij hebben ook op verschillende plaatsen in de woonkamer zwarte plekken (boven een lamp, boven de radiator en langs verschillende randen plafond/ muur. Wij hebben een open haard die wij al jaren niet gebruiken. Kan dit de oorzaak zijn. Binnenkort komt de schilder de muren en plafond schilderen. Maar hoe ga ik de zwarte plekken verwijderen/schoonmaken ? is het een idee om een verf te gaan gebruiken zonder weekmakers ?
De zwarte plekken zijn het eindstation van de weg die het fijn stof afgelegd heeft. Het zegt dus weinig over de bron.
Of de open haard die niet meer gebruikt wordt, de bron is, is zeer onwaarschijnlijk. Als roet eenmaal op een oppervlak is “neergestreken” komt het niet meer in de lucht.
Als niet bekend is wat de oorzaak is, dan is het advies om niet te gaan schilderen. Welke verf ook gebruikt wordt, de kans blijft groot dat het probleem terug zal keren.